شورای اطلاعات ملی آمریکا یا اِن‌آی‌سی هر چهار سال گزارشی را منتشر می‌کند که چشم‌انداز جهان از دریچه تحلیل‌های تحلیل‌گران این سازمان را نشان می‌دهد. این گزارش که حاصل تحلیل‌های پیچیده روند رشد اقتصادی کشورها و تجارت بین‌الملل از سوی برخی از سرشناس‌ترین و مجرب‌ترین تحلیل‌گران و اندیشمندان اقتصادی دنیا است، منبع بسیاری از سیاست‌گذاری‌ها در کشورهای جهان قرار می‌گیرد.
این سازمان اطلاعاتی آمریکایی در گزارش امسال خود خبر شوکه‌کننده‌ای برای آمریکایی‌ها دارد: چین تا پیش از فرارسیدن سال 2030 ایالات متحده آمریکا را از جایگاه نخست اقتصادی جهان کنار خواهد زد و خود جای آن خواهد نشست. البته در این گزارش از مجموعه گزارش‌های پروژه «روندهای جهانی» تأکید شده است که به سبب استقلال در بخش انرژی که آمریکا در دوره منتهی به 2030 تجربه خواهد کرد، این کشور همچنان یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان خواهد ماند؛ استدلالی که بسیاری از رسانه‌ها آن را به برابریِ جایگاه اقتصادی چین و آمریکا تا سال 2030 تعبیر کرده‌اند و افول آمریکایی‌ها از مقام نخست رتبه‌بندی اقتصادهای جهان را به تیترهای خود راه نداده‌اند.
پایانِ جهان تک‌قطبی
از دیگر نکات مهم این گزارش که پنجمین گزارش این پروژه است، پیش‌بینی افول رشد اقتصادی روسیه و قدرت اقتصادیِ چندین کشور دیگر وابسته به نفت است. در این گزارش 166 صفحه‌ای آمده است: «تا سال 2030 دیگر یک قدرت هژمونی و برتری در دنیا نخواهد داشت و قدرت جهانی به شبکه‌ها و ائتلاف‌های مختلف در دنیایی چندقطبی منتقل خواهد شد.»
طبقه متوسط، طبقه مسلط بر جهان
گزارشِ چهارسال جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل داده‌ها از سوی شورای اطلاعات ملی که مستقیما به رئیس سازمان اطلاعات ملی آمریکا ارائه می‌شود و مسئولیت تحلیل استراتژیک بلندمدت کشور را برعهده دارد، همان‌قدر خوش‌بین است که بدبین. یکی از تحولاتی که این گزارش نویدش را داده است توزیع ثروت در جهان است که به طبقه متوسطی بزرگ‌تر در دنیا منجر خواهد شد؛ طبقه متوسطی که تحصیل‌کرده‌تر خواهند بود و دسترسی بیشتری به خدمات درمانی و وسایل ارتباطی همچون اینترنت و گوشی‌های هوشمند خواهند داشت.
این گزارش می‌گوید: «رشد طبقه متوسط در جهان تحولی عظیم است،» و می‌افزاید که میلیاردها نفر تا 20 سال آینده با صعود از پرتگاه فقر و رسیدن به دامنه‌های رفاه صاحب قدرت‌های فردی خواهند شد. «برای نخستین بار، اکثریت مردم جهان فقیر نخواهند بود و طبقه متوسط در بیشترِ کشورهای سراسر جهان مهم‌ترین بخش اقتصادی و اجتماعی خواهد بود.» با این حال این گزارش هشدار هم می‌دهد که تا آن‌زمان نیمی از مردم جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که با کمبود آب سالم مواجه هستند و این یعنی که مدیریت منابع طبیعی مهم‌ترین جزء تلاش‌های امنیت ملی در سراسر جهان خواهد بود.
حمله تروریستی بزرگی در راه است؟
این گزارش همچنین در هشداری پیشگویانه از خطر یک حمله کامپیوتریِ تروریستی می‌گوید که میزان خسارت آن را نه با صدها یا هزاران کشته که برحسب میلیون‌ها نفری خواهند سنجید که از تخریب گسترده زیرساخت‌ها خسارت دیده‌اند؛ صدماتی چون تخریب گسترده شبکه‌های برق‌رسانی. طبق پیش‌بینی دیگر این گزارش دست‌کم 15 کشور تا سال 2030 «با تهدید جدی سقوط حکومت» مواجه هستند که کشورهای افغانستان، پاکستان، برونئی، روآندا، سومالی، اوگاندا و یمن در این دسته قرار می‌گیرند.
هنوز هم می‌توان کاری کرد
به گزارش نیویورک‌تایمز، گزارش شورای اطلاعات ملی تأکید می‌کند که آینده «انعطاف‌پذیر» است و می‌توان آن را تغییر داد و چندین «عامل برگرداننده بازی» یا همان فاکتورهای تأثیرگذار جهانی را که بیشترین تأثیر را بر شکل‌گیری تصویر جهان تا 2030 دارند برمی‌شمارد: بحران اقتصادی که کمر دنیا را خم کرده است، ناکارآمدی‌های حکومت‌ها، درگیری‌ها و مناقشات داخلی و بین کشورها، تأثیر تکنولوژی‌های نوین در تغییر چهره سیاسی و اقتصادی جهان و این‌که آیا ایالات متحده برای حفظ جایگاه خود «خواهد توانست با شرکای جدید جهانی همکاری کند تا نظام بین‌الملل را از نو بسازد یا نه.» این گزارش بهترین وضعیت ممکن برای امنیت جهانی تا سال 2030 را همکاری و شراکت سیاسی بیشتر میان ایالات متحده و چین می‌داند اما تأکید می‌کند برای نزدیک شدن واشنگتن و پکن احتمالا بحرانی جهانی لازم است، چیزی شبیه به رویارویی اتمی میان هند و پاکستان که فقط با همکاری غیرمعمول آمریکا و چین حل شد.
بدترین و بهترین سناریو کدام است؟
بدترین وضعیت ممکن هم از نگاه این گزارش تأخیر در روند جهانی‌سازی اقتصاد دنیا خواهد بود که مانع رشد رفاه مالی در چهارگوشه جهان خواهد شد. این اتفاقی است که به احتمال زیاد در صورت شیوع جهانی یک بیماری رخ خواهد داد، که حتی اگر کوتاه هم باشد به بسته‌شدن مرزهای کشورها و انزواگرایی اقتصادی منجر خواهد شد. نیویورک‌تایمز به نقل از متیو باروز، مدیر این پروژه و سرپرست نویسندگان گزارش، می‌نویسد که یافته‌های این تحقیقات پیش از این با چندین گروه مختلف از کارشناسان، مدیران موفق و مقامات دولتی، از جمله افسران اطلاعاتی، در بیش از 20 کشور جهان در میان گذاشته شده است.
باروز می‌گوید مخاطبان این گزارش در چین در برخورد با ارزیابی‌ها و پیش‌بینی‌های این گزارش، هم در مورد پیش‌بینی استیلای اقتصادی چین و هشدارها درباره خطرات سیاسیِ عدم ایجاد اصلاحات در حکومتِ پکن، نسبت به روس‌ها پذیرش بیشتری داشتند.
می‌توان روی این پیش‌بینی حساب کرد؟
تیم تحلیل‌گران و تحقیقات این شورا برای ارزیابی اعتبار و صحت این مطالعه، گزارش‌های پیشین‌شان را که هر چهارسال یک‌بار و از سال 1996 تا کنون تهیه می‌شوند، مورد بررسی قرار داده‌اند و در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند که گزارش‌های قبلی سرعت تغییرات در صحنه جهانی را دست‌کم گرفته بودند.
به نوشته نیویورک‌تایمز نگرانی‌هایی درباره این‌که گزارش‌های قبلی از «نقاط کور و جهت‌گیری‌های نادرست» رنج می‌برده‌اند وجود دارد و اگرچه در افق اثری از «ایسم»های بزرگی چون فاشیسم و کمونیسم دیده نمی‌شود، در گزارش اخیر آمده است که گزارش‌های پیشین باید توجه بیشتری به ایدئولوژی و نقش آن در شکل‌دهی صحنه جهانی نشان می‌دادند.
جهان همچنان اسیر مناقشات داخلی و خارجی
گزارش اخیر روندهای جهانی در بخشی دیگر می‌گوید که خطر درگیری‌ها و ناآرامی‌های داخلی، مثل جنگ داخلی یا شورش و جنگ‌طلبی، در سال‌های آینده در آمریکای لاتین کاهش خواهد یافت، اما از سوی دیگر هشدار می‌دهد که این تهدید در آفریقای پایینِ صحرا، بخش‌هایی از خاورمیانه و جنوب آسیا و بخش‌هایی از آسیا و اقیانوسیه، همچنان تهدید و خطری جدی پیش روی کشورها و مردم خواهد بود.
همچنین در این گزارش می‌خوانیم که: «نظام چندپاره‌تر شده بین‌الملل خطر درگیری و مناقشه میان کشورها را افزایش می‌دهد. علاوه‌براین، افزایش رقابت بر سر دستیابی به منابع، توسعه و رواج تکنولوژی‌های مرگ‌آفرین و سرایت درگیری‌های منطقه‌ای به روابط میان کشورها، احتمال و پتانسیل مناقشات میان کشورها را افزایش می‌دهد.» نیویورک‌تایمز می‌نویسد که نگران‌کننده‌ترین بخش این گزارش، این ارزیابی از آینده و پیش‌بینی است که جنگ‌های آتی در آسیا و خاورمیانه ممکن است استفاده از سلاح‌های اتمی را هم در خود داشته باشند.
سرنوشت جهان در دست درحال‌توسعه‌ها
یکی دیگر از تحولات جمعیتی که این گزارش برای 20 سال آینده پیش‌بینی کرده پیرتر شدن جمعیت اروپا، ژاپن، کره‌جنوبی و تایوان است که می‌تواند رشد اقتصادی آرام‌شان را بیش از این کند سازد. این گزارش هشدار می‌دهد که اقتصاد روسیه به جمع مناطقی از جهان خواهد پیوست که «افت اقتصادی به‌نسبت آرام» را تجربه می‌کنند. طبق پیش‌بینی این گزارش ایالات متحده هم از تولید داخلی نفت و گاز طبیعی و تکنولوژی‌های نوین استخراج آنها بهره‌مند خواهد شد؛ رویدادی که به این کشور اجازه خواهد داد در بخش انرژی مستقل و خودکفا شود و حتی به جمع صادرکنندگان سوخت ملحق شود. در کل، گزارش مذکور این‌طور نتیجه‌گیری می‌کند که «سلامت اقتصاد جهانی بیش از پیش در گرو عملکرد دنیای درحال توسعه خواهد بود و نه دنیای غرب.» به گفته این گزارش علاوه بر چین، کشورهای دیگر درحال توسعه‌ای هم «برای اقتصاد جهانی اهمیت ویژه‌ای پیدا خواهند کرد.» کشورهایی شامل برزیل، نیجریه، آفریقای جنوبی و ترکیه.
مطالعه اخیر سازمان اطلاعاتی «شورای اطلاعات ملی» آمریکا نشان می‌دهد که آمریکا و اروپا تا 20 سال دیگر از کشورهای آسیایی عقب خواهند افتاد و چین بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا لقب خواهد گرفت؛ همچنین تا سال 2030 برای نخستین بار اکثریت مردم جهان دیگر فقیر نخواهند بود و طبقه متوسط بسیار رشد خواهد کرد
