شورای اطلاعات ملی آمریکا یا اِنآیسی هر چهار سال گزارشی را منتشر میکند که چشمانداز جهان از دریچه تحلیلهای تحلیلگران این سازمان را نشان میدهد. این گزارش که حاصل تحلیلهای پیچیده روند رشد اقتصادی کشورها و تجارت بینالملل از سوی برخی از سرشناسترین و مجربترین تحلیلگران و اندیشمندان اقتصادی دنیا است، منبع بسیاری از سیاستگذاریها در کشورهای جهان قرار میگیرد.
این سازمان اطلاعاتی آمریکایی در گزارش امسال خود خبر شوکهکنندهای برای آمریکاییها دارد: چین تا پیش از فرارسیدن سال 2030 ایالات متحده آمریکا را از جایگاه نخست اقتصادی جهان کنار خواهد زد و خود جای آن خواهد نشست. البته در این گزارش از مجموعه گزارشهای پروژه «روندهای جهانی» تأکید شده است که به سبب استقلال در بخش انرژی که آمریکا در دوره منتهی به 2030 تجربه خواهد کرد، این کشور همچنان یکی از قدرتهای بزرگ اقتصادی جهان خواهد ماند؛ استدلالی که بسیاری از رسانهها آن را به برابریِ جایگاه اقتصادی چین و آمریکا تا سال 2030 تعبیر کردهاند و افول آمریکاییها از مقام نخست رتبهبندی اقتصادهای جهان را به تیترهای خود راه ندادهاند.
پایانِ جهان تکقطبی
از دیگر نکات مهم این گزارش که پنجمین گزارش این پروژه است، پیشبینی افول رشد اقتصادی روسیه و قدرت اقتصادیِ چندین کشور دیگر وابسته به نفت است. در این گزارش 166 صفحهای آمده است: «تا سال 2030 دیگر یک قدرت هژمونی و برتری در دنیا نخواهد داشت و قدرت جهانی به شبکهها و ائتلافهای مختلف در دنیایی چندقطبی منتقل خواهد شد.»
طبقه متوسط، طبقه مسلط بر جهان
گزارشِ چهارسال جمعآوری اطلاعات و تحلیل دادهها از سوی شورای اطلاعات ملی که مستقیما به رئیس سازمان اطلاعات ملی آمریکا ارائه میشود و مسئولیت تحلیل استراتژیک بلندمدت کشور را برعهده دارد، همانقدر خوشبین است که بدبین. یکی از تحولاتی که این گزارش نویدش را داده است توزیع ثروت در جهان است که به طبقه متوسطی بزرگتر در دنیا منجر خواهد شد؛ طبقه متوسطی که تحصیلکردهتر خواهند بود و دسترسی بیشتری به خدمات درمانی و وسایل ارتباطی همچون اینترنت و گوشیهای هوشمند خواهند داشت.
این گزارش میگوید: «رشد طبقه متوسط در جهان تحولی عظیم است،» و میافزاید که میلیاردها نفر تا 20 سال آینده با صعود از پرتگاه فقر و رسیدن به دامنههای رفاه صاحب قدرتهای فردی خواهند شد. «برای نخستین بار، اکثریت مردم جهان فقیر نخواهند بود و طبقه متوسط در بیشترِ کشورهای سراسر جهان مهمترین بخش اقتصادی و اجتماعی خواهد بود.» با این حال این گزارش هشدار هم میدهد که تا آنزمان نیمی از مردم جهان در مناطقی زندگی میکنند که با کمبود آب سالم مواجه هستند و این یعنی که مدیریت منابع طبیعی مهمترین جزء تلاشهای امنیت ملی در سراسر جهان خواهد بود.
حمله تروریستی بزرگی در راه است؟
این گزارش همچنین در هشداری پیشگویانه از خطر یک حمله کامپیوتریِ تروریستی میگوید که میزان خسارت آن را نه با صدها یا هزاران کشته که برحسب میلیونها نفری خواهند سنجید که از تخریب گسترده زیرساختها خسارت دیدهاند؛ صدماتی چون تخریب گسترده شبکههای برقرسانی. طبق پیشبینی دیگر این گزارش دستکم 15 کشور تا سال 2030 «با تهدید جدی سقوط حکومت» مواجه هستند که کشورهای افغانستان، پاکستان، برونئی، روآندا، سومالی، اوگاندا و یمن در این دسته قرار میگیرند.
هنوز هم میتوان کاری کرد
به گزارش نیویورکتایمز، گزارش شورای اطلاعات ملی تأکید میکند که آینده «انعطافپذیر» است و میتوان آن را تغییر داد و چندین «عامل برگرداننده بازی» یا همان فاکتورهای تأثیرگذار جهانی را که بیشترین تأثیر را بر شکلگیری تصویر جهان تا 2030 دارند برمیشمارد: بحران اقتصادی که کمر دنیا را خم کرده است، ناکارآمدیهای حکومتها، درگیریها و مناقشات داخلی و بین کشورها، تأثیر تکنولوژیهای نوین در تغییر چهره سیاسی و اقتصادی جهان و اینکه آیا ایالات متحده برای حفظ جایگاه خود «خواهد توانست با شرکای جدید جهانی همکاری کند تا نظام بینالملل را از نو بسازد یا نه.» این گزارش بهترین وضعیت ممکن برای امنیت جهانی تا سال 2030 را همکاری و شراکت سیاسی بیشتر میان ایالات متحده و چین میداند اما تأکید میکند برای نزدیک شدن واشنگتن و پکن احتمالا بحرانی جهانی لازم است، چیزی شبیه به رویارویی اتمی میان هند و پاکستان که فقط با همکاری غیرمعمول آمریکا و چین حل شد.
بدترین و بهترین سناریو کدام است؟
بدترین وضعیت ممکن هم از نگاه این گزارش تأخیر در روند جهانیسازی اقتصاد دنیا خواهد بود که مانع رشد رفاه مالی در چهارگوشه جهان خواهد شد. این اتفاقی است که به احتمال زیاد در صورت شیوع جهانی یک بیماری رخ خواهد داد، که حتی اگر کوتاه هم باشد به بستهشدن مرزهای کشورها و انزواگرایی اقتصادی منجر خواهد شد. نیویورکتایمز به نقل از متیو باروز، مدیر این پروژه و سرپرست نویسندگان گزارش، مینویسد که یافتههای این تحقیقات پیش از این با چندین گروه مختلف از کارشناسان، مدیران موفق و مقامات دولتی، از جمله افسران اطلاعاتی، در بیش از 20 کشور جهان در میان گذاشته شده است.
باروز میگوید مخاطبا