ایرانسلی یا همراه اولی؟ هنوزکه هنوز است این تفکیک می تواند به طورنسبی نمایانگر خیلی چیزها باشد. اعتماد به دولت یا بخش خصوصی، سابقه دارنده خط در استفاده از موبایل و حتی تاثیر تبلیغات این دو اپراتور بزرگ بازار تلفن همراه ایران اما در رقابت این دو شرکت، کدام یک برنده و کدام یک بازنده هستند؟ هر چند که با سود کلان بازار ارتباطات بهتر است بپرسیم کدام یک برنده تر است؟

داستان موبایل در ایران، مثل بسیاری از کالاهای دیگر با انحصار آغاز شد. در آغاز انحصار هم متوجه مشتری ها بود و هم عرضه کنندگان. موبایل کالای لوکس و سرمایه ای بود و برای داشتن همین کالا هم باید مدت ها در صف می ایستادید.

بعدها البته این انحصار کمرنگ تر شد. ایرانسل با قیمتی ارزانتر، خدماتی متنوع تر و برنامه تبلیغاتی پا به عرصه گذاشت، شکست این انحصار بود که صاحبان اولین انحصار را به این فکر انداخت که در طولاین سال ها حتی برندی برای خود انتخاب نکردند. رقابت بعد از شکست انحصار آغاز شد و حالا با ورود رایتل سخت تر هم می شود.

جایی که کمیت حرف های زیادی برای گفتن دارد!

برای اینکه بتوان پاسخ سوال این گزارش را داد می توان معیارهای زیادی را کنار هم گذاشت. نخستین معیار تعداد مشترکان یک شرکت است. همراه اولاکنون ادعا می کند که بین 30 تا 35 میلیون مشترک دارد. اختلاف آماری مربوط است به اختلاف آمار اعلام شده توسط مسئولان شرکت ارتباطات زیرساخت و مسئولان همراه اول.

در مورد تعداد مشترکان ایرانسل هم همین وضعیت وجود دارد. با اینکه خبرگزاری ایسنا در گزارشی از رقم 30 میلیونی مشترکان سخن می گوید مدیرعامل این شرکت از رقم 20 میلیونی مشترکان خبر می دهد. نکته جالب اینکه کسر میزان مشترکان همراه اول از کل مشترکان تلفن همراه در آمار شرکت ارتباطات زیرساخت، آمار 22 میلیونی برای این شرکت به همراه دارد.

نکته ای که البته در این میان وجود دارد. این ارقام مربوط به تعداد سیم کارت های فعال است و میزان سیم کارت های غیرفعال از این تعداد باید کسر شود. همراه اول اعلام کرده است که حدود 16 میلیون سیم کارت غیرفعال دارد و ایرانسل هم با اینکه رقمی اعلام نکرده است؛ در سال 1388 فراخوان سلب مالکیت سیم کارت های غیرفعال خود را داد تا میان سیم کارت های فعال و غیرفعال تفاوتی قائل شده باشد. به نظر می رسد رقم سیم کارت های این شرکت – با توجه به قیمت پایین تر آن – بیشتر از رقیب باشد.

رقابتی سخت بر سر میلیاردها پیامک

البته موضوع فقط تعداد مشترکان نیست که مشتری مفهوم متفاوتی با مشترک است. آمار مشتریان از میزان استفاده از محصولات به دست می آید. مثلا درباره مکالمه بیان شده است که همراه اول حدود یک و نیم میلیارد ساعت مکالمه داشته است.

این آمار البته بازه مشخص زمانی ندارد و در مورد ایرانسل هم هنوز چنین آماری منتشر نشده است و از این زاویه نمی توان قضاوت دقیقی ارائه کرد. معیار دیگر، مساله تعداد پیامک های رد و بدل شده است. در آخرین مناسبت مهم، یعنی عید فطر امسال اعلام شد که همراه اول 800 میلیون و ایرانسل 913 میلیون پیامک داشته اند. در بازه نوروز سال نود سهم مشترکان ایرانسل، دو میلیارد و 207 میلیون پیامک بوده است.

به این ترتیب سهم ایرانسل با توجه به میزان کمتر مشترکینش، در حوزه پیامک بهتر است. بدین معنا که طبق آمار 30 میلیونی همراه اول هر مشترک این اپراتور در عید فطر، 26 پیامک و در تعطیلات نوروز 90، 70 پیامک زده است اما این رقم در مورد ایرانسل به ترتیب 45 و 112 پیامک بوده است اما استفاده از تلفن همراه منحصر به مکالمه و پیامک نیست.

در حوزه اتصال به اینترنت از طریق تلفن همراه با GPRS وضع همراه اول از ایرانسل بهتر است. از آمار 14 میلیونی اتصال GPRS در کشور، 10 میلیون اشتراک مختص این شرکت است و بدین ترتیب سهم شرکت ایرانسل 4 میلیون پورت است.

همه جای ایران سرای من است!

میزان پوشش این دو اپراتور هم می تواند به طور غیرمستقیم نشان از گستره فعالیت باشد. ایرانسل توانسته تا سال گذشته پوشش سراسری تلفن همراه را در 1874 شهر و دهستان کشور، 22 هزار روستا و بیش از 20 هزار کیلومتر از جاده های اصلی و فرعی کشور فراهم آورد.

تعداد آنتن های این شرکت هم 15 هزار سایت BTS بوده است. پوشش همراه اول در شهرهای کشور به گفته مسئولان آن والبته به شهادت علامت آنتن گوشی های کاربران در تمام شهرهای ایران میسر بوده و به عبارتی همراه اول در صد درصد شهرهای کشور در دسترس است!

همراه اول همچنین در 38 هزار روستا و حدود 37 هزار کیلومتر از معابر کشور آنتن می دهد. شمار سایت های BTS این شرکت هم 17 هزار عدد است. در این حوزه همراه اول گوی سبقت را از ایرانسل ربوده است هر چند که رشد ایرانسل با توجه به تاخیر زمانی که برای ورود به بازار داشته قابل توجه بوده است؛ شاید هم بتوان گفت این همراه اول بوده که در سال های بی رقیبی آنگونه که باید برای خود حاشیه امنیت فراهم نکرده است.

یک شاخص اینترنتی جالب توجه

اما از زوایای دیگری هم می توان به این رقابت پرداخت. مثلا از این زاویه که وب سایت اینترنتی این شرکت ها چه میزان طرفدار دارد؟ در رتبه بندی الکسا، وب سایت همراه اول در رده 73 وب سایت های ایرانی قرار دارد در حالی که ایرانسل حتی با وجود وب سایت ویترین نتوانسته است رده ای بهتر از 87 پیدا کند.

نتیجه جست و جو در گوگل اما نشان می دهد که ایرانسل بیشتر نقل محافل اینترنتی بوده است. جستجوی کلمه ایرانسل 17 میلیون نتیجه دارد و جستجوی همراه اول 14 میلیون. هر چند که این معیار، معیار معتبری نیست ومثلا هنوز هم بسیاری هستند که با نام های دیگری همراه اول را صدا می زنند و یا در موتورهای جستجو آن را سرچ می کنند.

وقتی میلیارد کم می آورد!

اواخر سال 1389 بود که اعلام شد اتحادیه جهانی تلفن همراه در تحلیلی، 62 درصد از بازار تلفن همراه ایران را در حال حاضر در اختیار همراه اول دانسته و 37 درصد را در اختیار ایرانسل و مابقی را در اختیار تالیا عنوان کرده است. به نظر نمی رسد این آمار تاکنون تکانی خورده باشد.

ایرانسل اگرچه با بهره گیری از فضای بازتر یک شرکت نیمه خصوصی و نیز استفاده از 25 میلیارد بودجه سالانه برای تبلیغات و استفاده از طرح ها و خدمات ارزش افزوده بیشتر توانست در مدتی کوتاه به سهم قابل توجهی از بازار تلفن همراه برسد اما هنوز هم گستره خدمات و آنتن دهی همراه اول در کنار قدمت و شاید کلاس بیشتر داشتن شماره این اپراتور، مردم را مجاب می کند که آن را امتحان کنند و البته موضوع دیگری هم هست.

وابستگی آشکار و پنهان همراه اول به دولت، حس اعتمادی به مشتری ایرانی می دهد که هنوزهم کار دولتی برایش نماد ثبات است. وقتی پای درآمد هم به میان می آید شاید بهتر باشد رقم ها را برحسب تریلیون عنوان کرد؛ در هر صورت درآمد همراه اول در سال 90 چیزی حدود 5 هزار و 500 میلیارد تومان بوده است.

ایرانسل رقم دقیق درآمد خود را اعلام نکرده اما با توجه به سهمی که این شرکت ملزم است از درآمد سالیانه خود به دولت بپردازد می توان گفت ایرانسل به درآمد سالیانه بالای 3 هزار میلیارد تومان دست یافته است.

رقم های نجومی که هم خبر از رقابت سخت این دو اپراتور داخلی برای تصاحب بیشتر بازار موبایل ایران دارد وهم رقیب تازه نفسی به نام رایتل را وسوسه می کند که هر چه زودتر خود را وارد این کارزار وسوسه برانگیز دنیای ارتباطات کند.